Klimaatplan

Internationale en nationale context

De wereldwijde wetenschappelijke gemeenschap is unaniem van mening dat menselijke activiteiten die broeikasgassen (BKG) uitstoten, de oorzaak zijn van de huidige klimaatverandering. Geconfronteerd met een van de grootste uitdagingen van deze eeuw, zijn verschillende internationale overeenkomsten ondertekend om af te spreken al twee decennia lang deze BKG-emissies te verminderen.

In 2019 heeft de Europese Unie de doelstelling van koolstofneutraliteit tegen 2050 goedgekeurd om de opwarming van de aarde te beperken van 1,5 °C tot 2 °C tegen 2100. Volgens de doelstelling die de regering op 5 mei 2022 heeft aangenomen, verbindt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zich ertoe zijn directe gewestelijke uitstoot te verminderen met minstens 47% in 2030 en 90% in 2050 in vergelijking met 2005. Deze doelstellingen zullen worden bereikt door het volgende Gewestplan “Lucht-Klimaat-Energie”.

En hoe zit het met Sint-Lambrechts-Woluwe?

Het grondgebied van Sint-Lambertus-Woluwe vertegenwoordigt 4,75% van de totale uitstoot van BKG op het Brussels grondgebied. Het gemeentebestuur vertegenwoordigt slechts zo’n 1% van de uitstoot op het gemeentelijk grondgebied. Overeenkomstig de verbintenissen van het Handvest voor duurzame ontwikkeling wil ons gemeentebestuur echter zijn jarenlange inspanningen op het gebied van milieu en klimaat voortzetten. Daarom is het officieel begonnen met het opstellen van een Klimaatplan in 2021, met de steun van Leefmilieu Brussel.

Wat is een klimaatplan?

Een Klimaatplan is opgebouwd rond twee grote actiegebieden: het ene gericht op zogenaamde “mitigatiemaatregelen” en het andere op zogenaamde “adaptatiemaatregelen”.

• Mitigatie pakt de oorzaken van de klimaatverandering aan. Het gaat er dus om de BKG-emissies aan de bron te verminderen. De renovatie van gebouwen maakt het bijvoorbeeld mogelijk het energieverbruik voor verwarming te beperken.
• Adaptatie heeft betrekking op de gevolgen van de klimaatverandering. Ze beoogt onze kwetsbaarheid voor de gevolgen van extreme weersomstandigheden (overstromingen, hittegolven, enz.) te verminderen.

Hoe kunnen we deze veranderingen en hun rampzalige gevolgen voor het milieu en de mens bestrijden?

1. Uitvoering van een diagnose van koolstofemissies

Door een diagnose te maken van onze koolstofemissies (ook wel monitoring of koolstofbalans genoemd) kunnen we vaststellen welke sectoren de meeste BKG uitstoten en een doeltreffende en passende strategie opzetten om hun uitstoot te verminderen. Deze diagnose werd in december 2022 door het gemeentebestuur afgerond.

2. Uitvoering van een actieplan

Het is belangrijk om zowel op het niveau van mitigatie als adaptatie acties uit te voeren.

De gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe voert reeds verschillende mitigatie- en adaptatieprojecten uit tegen de klimaatverandering. Deze bestrijken verschillende actiegebieden:

• energie
• duurzame consumptie
• gebouwen met lage of geen emissies
• koolstofarme mobiliteit
• duurzame stadsontwikkeling
• groene stad en behoud van biodiversiteit
• burgerparticipatie
• bewustmaking
• bestuur
• jeugd

3. Burgerparticipatie?

Hoewel beide soorten maatregelen even belangrijk zijn, beschikt ieder individu niet over alle hefbomen om iets te doen aan de uitstoot in zijn land. Iedereen kan echter wel iets doen aan zijn eigen koolstofvoetafdruk en deelnemen aan de uitvoering van adaptatiemaatregelen.

Adaptatiemaatregelen hebben een duidelijk effect op het verminderen van onze kwetsbaarheid voor klimaatrisico’s. Meer natuur in de stad kan bijvoorbeeld een goede oplossing zijn (vermindering van de schadelijke effecten van hittegolven en stedelijke hitte-eilanden dankzij de aanwezigheid van water en vegetatie, vermindering van het risico op overstromingen dankzij vegetatie die zo nodig het overtollige water gedeeltelijk absorbeert en de afvloeiing van het oppervlaktewater beperkt).

Maar er zijn ook andere adaptatiemaatregelen denkbaar en het is belangrijk dat die in partnerschap met de burgers worden genomen. Daarom is burgerparticipatie een integraal onderdeel van een Klimaatplan.

Om de burgers bij het opstellen van het Klimaatplan van Sint-Lambrechts-Woluwe te betrekken, zal de gemeente verschillende Climathon-evenementen organiseren.

• De eerste Climathon wordt in maart georganiseerd in samenwerking met de UCLouvain, ECAM, EPHEC en Haute Ecole Léonard de Vinci.
• Een tweede deel van deze burgerparticipatie zal plaatsvinden met de inwoners van de gemeente die in de buurt van de universiteitscampus wonen, in de wijken Kapelleveld en Woluwe. Deze workshop wordt eind mei of begin juni 2023 gehouden.
• De burgerraadpleging zal daarna worden uitgebreid.